بویوکآدا؛ جزیرهای بدون ماشین که قدمزدن در خیابانهایش آدم را به گذشته میبرد!
یک روز معمولی در استانبول، ترافیک، بوق، دود، شلوغی… ناگهان سوار کشتی میشوی، یک ساعت بعد پایت را روی اسکله چوبی بویوکآدا میگذاری و انگار وارد فیلم سیاهوسفید عثمانی شدی. هیچ ماشینی نیست، فقط صدای زنگ دوچرخه،
نعل اسب روی سنگفرش و بوی یاس و کاج که از همهجا میآید. بویوکآدا بزرگترین جزیره از مجموعه جزایر پرنس (آدالار) است و هنوز هم همان حالوهوای دهه ۱۹۵۰ را دارد. اگر دنبال جایی هستی که یک روز کامل از دنیای مدرن فرار کنی، اینجا همان بهشت کوچک است.
بویوکآدا کجاست و چطور برویم؟
بویوکآدا فقط ۱ ساعت و ۲۰ دقیقه با کشتی از اسکلههای کاباتاش، بشیکتاش، امیناونو یا کادیکوی فاصله دارد. کشتیهای شهری (شهیر هاتلاری) هر روز از ۷ صبح تا نیمهشب حرکت میکنند و قیمت بلیط در سال ۲۰۲۵ حدود ۶۵-۷۵ لیر یکطرفه است (با استانبولکارت ارزانتر میشود).
کشتیهای تند (İDO) و توزلا هم هستند که سریعترند (۴۵ دقیقه) ولی کمی گرانتر. پیشنهاد من: حتماً جای سمت راست کشتی بنشین تا منظره تنگه بسفر و جزایر کوچک را از دست ندهید.
چرا هیچ ماشینی در جزیره نیست؟
از سال ۱۹۲۹ ورود و تردد هر نوع خودروی موتوری در بویوکآدا ممنوع شد؛ فقط ماشینهای پلیس، آمبولانس و آتشنشانی مجوز دارند. به جایش درشکههای اسبی (فایتون)، دوچرخه و پاهای خودت وسیله حملونقل اصلیاند. همین قانون ساده باعث شده جزیره هنوز نفس بکشد و ۱۰۰ سال بعد هم همان حس قدیمی را داشته باشد.
گشت با درشکه؛ تجربهای که نباید از دست بدهی
وقتی از کشتی پیاده میشوی، میدان ساعت (Saat Meydanı) پر از درشکههای رنگارنگ است. دو مسیر اصلی وجود دارد:
مسیر کوچک (Küçük Tur): ۵۰-۶۰ دقیقه، حدود ۷۰۰-۸۰۰ لیر برای کل درشکه مسیر بزرگ (Büyük Tur): ۸۰-۹۰ دقیقه، حدود ۹۰۰-۱۰۰۰ لیر
هر درشکه چهار نفر جا دارد، پس هزینه را تقسیم کنید خیلی بهصرفه میشود. مسیر بزرگ از کنار عمارتهای چوبی قدیمی، جنگل کاج و تپه عاشقان (Aşıklar Tepesi) میگذرد و منظره ۳۶۰ درجه استانبول را نشانت میدهد.
دوچرخهسواری در خیابانهای سنگفرش شده
اگر حال پیادهروی یا درشکه نداری، دوچرخه بهترین انتخاب است. ساعتی ۱۰۰-۱۵۰ لیر و روزانه ۳۰۰-۴۰۰ لیر کرایه میدهند. خیابانهای جزیره پر از سربالایی و سرازیری است، پس دوچرخه با دنده و ترمز خوب بگیر. دخترها و پسرها، خانوادهها، حتی پدربزرگها را میبینی که با دوچرخه میچرخند؛ خیلی بامزه است!
بهترین جاهایی که حتماً باید ببینی
کافهها و عمارتهای میدان ساعت: عمارت اسپلندید پالاس (الان هتل) و کافههای کنار اسکله که بستنی ماراش و سیمیت تازه میدهند.
تپه عاشقان (Dilburnu): بلندترین نقطه جزیره با پارک و منظره پانوراما. پیاده ۴۰ دقیقه، با درشکه یا دوچرخه راحتتر.
ییلاق نizam و جنگل کاج: جایی که اهالی ثروتمند استانبول عمارتهای تابستانی ساخته بودند. هنوز هم بعضی عمارتها مسکونیاند و حس فیلم ییلاقهای قدیمی را میدهد.
صومعه آیا یورگی (دیر سنت جورج): روی تپه جنوبی، از سال ۹۶۳ میلادی وجود دارد. ۲۰ دقیقه پیاده سربالایی تند دارد ولی وقتی میرسی و ناقوس را میزنی و روبان میبندی، حس عجیبی بهت دست میدهد.
سواحل کوچک و خلوت: ساحل ناکیبی، ساحل هالیک یا ساحل پرنسس؛ همه تمیز و بدون موج.
کجا غذا بخوریم؟
ماهی تازه کبابی و مزه کنار اسکله (رستورانهای میلتو و اسکله و کاپری پیشنهاد من است) بستنی ماراش و دُندُرمای معروف جزیره (جلو ساعت چند تا مغازه قدیمی هست که صف میایستند) وافل و بوبا (چای ترکی) در کافههای بالای تپه عاشقان اگر هوس غذای ایرانی کردی، نزدیک میدان یک رستوران کبابی ایرانی هست که کوبیده و جوجهاش حرف ندارد!
بهترین زمان رفتن به بویوکآدا
بهار (فروردین تا خرداد): یاسها شکوفه کرده و هوا عالی است تابستان (تیر تا شهریور): شلوغترین فصل، ولی عصرها خنک میشود پاییز (مهر و آبان): رنگ برگها نارنجی و قرمز میشود، خلوتتر و رمانتیک زمستان: فقط اگر برف بیاید، جزیره انگار کارتپستال میشود، ولی کشتیها گاهی کنسل میشوند.
چند نکته که خودم پشیمان شدم ندانستم
کلاه و کرم ضدآفتاب فراموش نشود؛ سایه کم است. پول نقد همراه داشته باش؛ بعضی جاها کارت نمیکشند. اگر با بچه کوچک میروی، کالسکه درشکه بگیرند؛ پیادهروی برایشان سخت است. آخرین کشتی برگشت به استانبول ساعت ۰۰:۳۰ است؛ دیر نکنی! یک شب هم میتوانی بمانی؛ چند تا هتل بوتیک و خانههای Airbnb فوقالعاده دارد.
وقتی برگشتی، دلت دوباره تنگ میشود…
بویوکآدا فقط یک جزیره نیست؛ یک ماشین زمان است که تو را میبرد به دوران عثمانی، به روزهایی که هنوز بوی چوب تازه و دریا میدهد. وقتی دوباره در ترافیک استانبول گیر میکنی، یادت میافتد که فقط یک ساعت با کشتی، جایی هست که هیچ ماشینی نیست، فقط صدای موج، زنگ دوچرخه و خنده مردم. و قول میدهی باز هم برگردی… خیلی زودتر از آن چیزی که فکر میکنی!
